Nieprzypadkowo zaczynam moją przygodę z pisaniem od Dziurawca zwyczajnego – Hypericum perforatum L., ponieważ jest to zioło szczególne – o niezwykłych, bardzo konkretnych właściwościach leczniczych.

W filmie dość szeroko omawiam spektrum działania dziurawca w zależności od rodzaju wyciągu, dlatego zachęcam do obejrzenia i dzielenia się tą wiedzą.

Poniżej jednak po krótce podsumuję 3 podstawowe wyciągi.

WYCIĄG WODNY

WYCIĄG WODNY – zawiera przede wszystkim flawonoidy (kwercytynę i rutynę), garbniki katechinowe (przeciwbakteryjne) oraz fenolokwasy (kwas kawowy i chlorogenowy). Te składniki czynne warunkuję działanie: przeciwzapalne, antyoksydacyjne, moczopędne oraz uszczelniające na naczynia krwionośne, a także wspierające funkcję wątroby i spazmolityczne (rozkurczowe).

Wyciągi wodne (czyli napary) warto stosować w celu zapobiegania kamicy woreczka żółciowego, wsparcia wątroby, ale także przy tendencji do kamicy nerkowej, zwłaszcza przy tworzeniu się kryształów szczawianowych i moczanów. Picie naparów sprawdzi się także przy zaburzeniach trawienia. Przy stanach zapalnych, czy to jamy ustnej, czy gardła, czy błony śluzowej żołądka – napar z ziela dziurawca również posłuży pomocą, dzięki zawartości kwercetyny i fenolokwasów.

W naparach z dziurawca nie występuje hiperycyna, dlatego można je stosować także w słoneczne dni.

WYCIĄG OLEJOWY

WYCIĄG OLEJOWY – zawiera głównie hierycynę (czerwony barwnik) w niewielkiej ilości. Wyciągi olejowe działają przeciwzapalnie i stosujemy je głównie w celu złagodzenia podrażnionej skóry, przy łuszczycy, atopowym zapaleniu skóry, przy nerwobólach np. w zapaleniu nerwu trójdzielnego.

Co ciekawe, macerat olejowy z dziurawca wykorzystuje się w leczeniu bielactwa (choroba o podłożu autoimmunologicznym polegająca na atakowaniu melanocytów) – smaruje się nim zmiany bielacze i wystawia na działanie promieni słonecznych. Należy jednak pamiętać, że hiperycyna ma działanie fotouczulające i zastosowana na zdrową skórę, może wywołać podrażnienia.

Wyciąg olejowy sprawdzi się doskonale w oparzeniach słonecznych. Stosujemy go na wieczór, tak aby substancje czynne wchłonęły się przez noc.

WYCIĄG ALKOHOLOWY

WYCIĄG ALKOHOLOWY – zawiera hiperycynę, hiperforynę, hiperozyd, które mają przede wszystkim działanie uspokajające i przeciwdepresyjne – w lekkich i średniociężkich epizodach depresyjnych. Można go też stosować w sytuacji obniżonego nastroju na przełomie jesieni i zimy. Należy pamiętać jednak aby nie stosować nalewki czy intraktu z dziurawca tuż przed wyjazdem w ciepłe kraje ani latem w Polsce, ponieważ ma on działanie fotouczulające, co wiąże się z powstawaniem na skórze objawów oparzenia słonecznego.

INTERAKCJE

INTERAKCJE. Wyciągu alkoholowego i olejowego nie należy stosować wewnętrznie przy jednoczesnym stosowaniu leków immunosupresyjnych (np. cyklosporyny), nasercowych (np. digoksyny), przeciwkrzepliwych (np. warfaryny), środków antykoncepcyjnych, przeciwnowotworowych, przeciwwirusowych. Jednoczesne stosowanie wyciągów z dziurawca z wymienionymi lekami spowoduje ich mniejszą aktywność farmakologiczną, ponieważ dziurawiec przyczynia się do zwiększenia aktywności zespołu enzymów wątrobowych (cytochrom p450) odpowiedzialnych m.in. za metabolizm leków.

Przede wszystkim jednak nie należy ich łączyć z farmakologicznymi lekami przeciwdepresyjnymi i suplementami tryptofanu i 5 – hydroksytryptofanu, ponieważ może to spowodować tzw. zespół serotoninowy, który może się objawiać zawrotami i bólem głowy, rozdrażnieniem, nudnościami i wymiotami.

RECEPTURY – napar, nalewka i macerat olejowy z dziurawca

NAPAR Z DZIURAWCA

2 łyżki świeżego lub suszonego ziela zalać dwiema szklankami wrzątku i pozostawić pod przykryciem 20 minut. Pić po pół szklanki 3 razy dziennie przed jedzeniem przy problemach trawiennych w celu pobudzenia wydzielania soków trawiennych, niedomodze żołądka i w celu pobudzenia wydzielania żółci. Pomiędzy posiłkami można go pić gdy chcemy uzyskać efekt moczopędny, lekko przeciwbólowy, rozkurczowy w stanach spastycznych woreczka żółciowego czy przy kamicy nerkowej. Już po kilku dniach stosowania da się zauważyć różnicę, ale aby zwiększyć jego skuteczność należy stosować około 6 tygodni.

* Jeśli stosujemy tylko ten napar, ważne jest aby po 2-3 miesiącach stosowania, zrobić 1 miesiąc przerwy.

NALEWKA DZIURAWCOWA

Zbieramy szczyty pędów tak aby przede wszystkim w skład wchodziły kwiaty i pąki kwiatowe, ponieważ one są najbogatsze w substancje czynne. 50 g kwiatów (gdy oberwiemy same kwiaty) lub 100 g szczytów pędów zalewamy 0,5 litra 70% alkoholu, przygotowanego ze spirytusu. Zamykamy to w szczelnym słoju i odstawiamy w ciemne miejsce na czas około 4 tygodni – codziennie wstrząsając naczyniem. Po tym czasie odcedzamy i przelewamy do szklanych butelek.

Pijemy w stanach obniżonego nastroju lub w dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, a także w chorobach wątroby, nerek oraz dróg moczowych. Najlepiej rozcieńcz 1 łyżkę nalewki w połowie szklanki wody. Pić 2-3 razy dziennie. Efekt przeciwdepresyjny/przeciwlękowy widoczny jest w zależności od osoby po 5-15 dniach. Stosuj nie krócej niż 2-3 tygodnie aby stwierdzić pozytywne działanie.

Jeśli nie zrobiłeś nalewki z dziurawca, w aptece możesz zakupić wyciągi alkoholowe z dziurawca (np. Intractum hyperici Phytopharmu)

MACERAT OLEJOWY

Rozdrobnione szczyty pędów (głównie kwiaty – najlepiej oddziel same kwiaty) skrop spirytusem, a następnie zalej ciepłym (60°C) olejem rafinowanym (np. słonecznikowym) w proporcji 1 szklanka kwiatów : 2 szklanki oleju. Maceracja powinna trwać około 4 tygodni. Codziennie wstrząsaj słoikiem. Po tym czasie dokładnie odcedź i przelej najlepiej do ciemnych buteleczek. Przechowuj w lodówce.

Stosowany zewnętrznie łagodzi podrażnienia skórne, oparzenia słoneczne, leczy zmiany łuszczycowe. Stosowany wewnętrznie będzie miał działanie podobne do wyciągu alkoholowego, choć słabsze, dlatego dużo lepiej wyciąg olejowy stosować zewnętrznie a nalewkę wewnętrznie.

BAZA NAUKOWA:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28064110/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30461013/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11370698/
„Fitoterapia i leki roślinne” pod red. naukową Barbary Kowal-Gierczak, Elizy Lamer-Zarawskiej, Jana Niedworoka – Wydawnictwo Lekarskie PZWL
https://rozanski.li/5419/dziurawiec-w-praktycznej-fitoterapii/