Wiązówka błotna (Filipendula ulmaria) – to właśnie z niej, a nie z kory wierzby pozyskano pierwsze salicylany, które stały się prekursorem dla kwasu acetylosalicylowego, który znajdziemy w popularnej aspirynie. Stosowanie wiązówki czy kory wierzby jako źródła kwasu salicylowego jest dużo bezpieczniejsze niż aspiryny głównie ze względu na znacząco mniejsze ryzyko krwawień czy podrażnień błony śluzowej przewodu pokarmowego.

Aby spotkać tę roślinę leczniczą musimy się wybrać na wilgotne łąki, w pobliże rzek i rowów, a także na tereny bagniste. Zbieramy białe kwiatostany w momencie, w którym jeszcze nie wszystkie kwiaty są rozkwitnięte. Surowcem leczniczym są głównie kwiaty, choć kwas salicylowy znajdziemy także w liściach i poza okresem jej kwitnienia jeśli biwakujemy w lesie, z powodzeniem możemy jej użyć podczas gorączki. Surowcami zielarskimi, w kórych znajdziemy związki salicylowe są także gałązki wierzby, liście topoli osiki czy innych topól, pączki topoli.

Kwiat wiązówki suszymy w suchym miejscu, w przewiewie w temperaturze do 30-35 C. Suszymy do momentu, w którym kwiaty będą wyschnięte, a łodyżki jeszcze nie i w tym czasie oddziela się kwiaty przez osmykiwanie, obskubywanie. Prawidłowo wysuszony kwiat powiniem mieć, podobnie jak kwiat bzu czarnego, barwę kremowo-białą, niezmienioną. Zachęcam do obejrzenia filmu o kwiatach bzu czarnego, który jest dostępny na moim kanale.

Podstawowe substancje czynne to przede wszystkim glikozydy fenolowe (spireina i salicyna), aldehyd salicylowy, salicylan metylu, które warunkują jej działanie przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Zawiera także olejek eteryczny o bardzo przyjemnym, delikatnym zapachu zawierający wanilinę. Zachęcam do powąchania tych kwiatów na spacerze. Ponadto, z mniej istotnych w przypadku tego zioła substancji, znajdziemy w niej także garbniki oraz flawonoidy (pochodne kwercetyny – hyperozyd i rutynę), antocyjany, kwasy organiczne i sole mineralne.

Odwary i napary z kwiatów wiązówki błotnej dzięki zawartości związków salicylowych działają napotnie, przeciwzapalnie i przeciwbólowo, co jest wykorzystywane zwłaszcza w gorączce czy w bólach reumatycznych mięśni i stawów. Flawonoidy zawarte w kwiatach i zielu działają lekko moczopędnie i żółciopędnie, a garbniki lekko ściągająco, przeciwbakteryjnie i słabo przeciwbiegunkowo. Garbniki z grupy elagotianoidów, pozyskiwane z liści wiązówki, a konkretnie rugozyna D wykazuje działanie przeciwnowotworowe.

Tak jak wspomniałam na początku – praktyczne zastosowanie kwiatów wiązówki błotnej to przede wszystkim choroby wirusowe górnych dróg oddechowych, przebiegające z gorączką i bólem mięśni, ponieważ działa łagodząco także na bóle mięśni i stawów. Jest wykorzystywana w mieszankach przy chorobach reumatycznych, a także przy leczeniu gośćca stawowego, zwłaszcza przy upośledzonej funkcji nerek, ponieważ jest ziołem o działaniu także moczopędnym.

Wiązówka błotna ma dość liczne przeciwwskazania:

• alergia salicylowa, nadwrażliwość na salicylany
• w połączeniu z syntetycznymi salicylanami może wzmacniać ich działanie przeciwzakrzepowe, co może prowadzić do krwawień, zwłaszcza z nosa
• nie stosujemy jej u dzieci z AZS czy skłonnością do alergii.
• stosowana w zbyt dużych dawkach może powodować przejściowe zaparcia oraz podrażnienia przewodu pokarmowego.

Dopuszczalna dawka kwiatów to w przypadku osoby dorosłej 2-5 g/dziennie. Dzieci 1-4 r.ż (1-2 g), a 4-10 r.ż. (2-3 g). Dzieci starsze niż 10 lat – dawka jak dla dorosłych. Dobowo napar 2-3,5 g kwiatów – pijemy jak najgorętszy kilka razy dziennie.

NAPAR Z KWIATÓW WIĄZÓWKI 1 łyżkę kwiatów zalać szklanką wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem 15 minut. Przecedzić. Pić 3 x dziennie w przeziębieniach i grypie, w chorobie reumatycznej, w bólach mięśni i stawów, w RZS. Napar taki łagodzi oparzenia słoneczne, podobnie jak wyciąg olejowy z dziurawca.

ODWAR Z KWIATÓW WIĄZÓWKI 1 łyżkę kwiatów zalać szklanką ciepłej wody i zagotować do wrzenia i przetrzymać na małym ogniu przez 5 minut. Przecedzić. Taki odwar można zastosować w postaci okładów na trudno gojące się rany, wrzody, wysypki, a także do mycia wypadających włosów.

NALEWKA WIĄZÓWKOWA 50 g wysuszonego i rozdrobnionego ziela zalać 0,5 litra czystej wódki (40%) w dwulitrowym słoiku, tak aby całość surowca była w zanurzona w alkoholu. Pozostawić w ciepłym miejscu na 2 tygodnie, co pewien czas wstrząsając słoikiem. Po tym czasie masę ziołową wycisnąć i uzyskany macerat przecedzić przez bibułę filtracyjną i przelać do ciemnej butelki. Stosować 2-3 x dziennie po 10-15 ml w chorobach reumatycznych, w gorączce i bólach mięśni i stawów.

Bibliografia:

Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie – Mateusz Emanuel Senderski
Fitoterapia i leki roślinne – Eliza Lamer-Zarawska, Barbara Kowal-Gierczak, Jan Niedworok – Wydawnictwo PZWL Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa – Halina Strzelecka, Józef Kowalski
Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie – Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski
https://rozanski.li/326/wiazwka-filipendula-spiraea-jako-surowiec-salicylowy/